İhracat bedellerinin yurda getirilmesi, Türkiye’nin ekonomik ve mali düzeninin korunması bakımından son derece önemlidir. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 1567 sayılı Kanun ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan 32 sayılı Karar ile ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

Yasal Düzenlemeler ve Yükümlülükler

1. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun:
   • Bu kanunun 1. maddesi uyarınca, kambiyo ve kıymetli madenlerin yurt dışına çıkarılması ve yurt içine getirilmesi düzenlenmiş, yetki Cumhurbaşkanına verilmiştir.
   • Kanunun 3. maddesine göre, yükümlülüklere aykırı davrananlara idari para cezası uygulanması öngörülmektedir. İdari para cezası yetkisi Cumhuriyet Savcılarına verilmiştir.
2. 32 Sayılı Karar ve İlgili Tebliğler:
   • 32 sayılı Kararın 8. maddesi, ihracat bedellerinin yurda getirilmesi konusunda düzenleme yapma yetkisini ilgili Bakanlığa vermiştir.
   • Tebliğ No: 2018-32/48 kapsamında, ihracat bedellerinin en geç 180 gün içerisinde yurda getirilmesi gerekmektedir.

Uygulamada Yapılması Gerekenler

• İhracat yapan firmalar, ihracat işlemlerinden doğan alacaklarını, ödeme gerçekleştikten sonra gecikmeksizin aracı bankaya transfer etmeli veya yurda getirmelidir.
• İhracat bedelinin yurda getirilme süresi 180 günü geçemez.
• Bedeller süresi içerisinde yurda getirilmezse, bankalar tarafından ilgili Vergi Dairesi Müdürlüklerine bildirim yapılır. Bu durumda ihracat hesaplarının kapatılması için 90 gün süre tanınarak mükelleflere ihtarname gönderilir.

İdari Yaptırımlar ve Para Cezaları

• Belirtilen sürelerde ihracat bedellerini yurda getirmeyenler hakkında, bedelin rayiç değerinin %5’i oranında idari para cezası uygulanır.
• İdari para cezasına ilişkin karar kesinleşmeden önce bedeller yurda getirilirse, uygulanacak idari para cezası en fazla getirilmesi gereken paranın %2,5’i ile sınırlı kalır.
• İdari para cezalarının uygulanması konusunda Cumhuriyet Savcılıkları yetkilidir.

Örnek Olay İncelemesi

“B……………………………… Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.” firması hakkında yapılan incelemede;

• Firmanın Rusya’ya yaptığı ihracatın bedellerini zamanında yurda getirmediği tespit edilmiştir.
• Firma, 90 günlük ihtar süresi içinde gerekli olan İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) veya Döviz Alım Belgesi (DAB) ibraz etmemiştir.
• Bu sebeple firma hakkında, ihracat bedelinin %5’i oranında, yani 1.112.828,25 TL tutarında idari para cezası talep edilmiştir.

Sonuç ve Öneriler

İhracat bedellerinin yurda getirilmesi hususunda firmaların gerekli dikkat ve özeni göstermeleri, yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri önem taşır. Aksi takdirde ciddi mali yaptırımlarla karşılaşmaları kaçınılmaz olacaktır. Bu konuda firmaların profesyonel hukuki destek almaları ve ihracat süreçlerini titizlikle yönetmeleri tavsiye edilir.